4.10.1. Behoud normale rechten en plichten

4.10.1.1 Principe

Tijdens de opzegtermijn blijft de arbeidsovereenkomst verder bestaan. [388] Bijgevolg blijven ook alle daarmee samenhangende rechten en plichten van kracht. Dit betekent dat de werknemer verder normaal zijn werk moet blijven doen en dat de werkgever de werknemer verder normaal moet blijven tewerkstellen in dezelfde functie tegen dezelfde loon- en arbeidsvoorwaarden.

Dat de arbeidsovereenkomst blijft verder bestaan, impliceert ook dat de arbeidsovereenkomst nog steeds op een andere wijze kan beëindigd worden (bv. in onderling akkoord, door impliciet ontslag of wegens een ontslag om dringende reden).

4.10.1.2 Vrijstelling van prestaties [389]

Partijen kunnen onderling overeenkomen dat tijdens de opzegtermijn geen prestaties meer moeten geleverd worden door de werknemer, terwijl het loon op de gewone vervaldagen wordt doorbetaald. De opzegtermijn loopt dan gewoon verder. [390] Een akkoord over de vrijstelling van prestaties tijdens de opzegtermijn impliceert niet noodzakelijk een akkoord over de opzegtermijn. [391] De overeenkomst waarin de werknemer wordt vrijgesteld van prestaties kan in elke stand van de arbeidsovereenkomst worden overeengekomen, dus ook reeds vóór de kennisgeving van de opzegging kan de werknemer worden vrijgesteld van prestaties. De tussen partijen overeengekomen schorsing heeft immers enkel betrekking op de prestaties volgend uit de arbeidsovereenkomst en staat los van de ontslagbeslissing. [392]

Het is belangrijk om duidelijke afspraken te maken over de financiële kant van de vrijstelling van prestaties. [393] Bijzondere aandacht zal daarbij moeten besteed worden aan looncomponenten die verband houden met effectieve arbeidsprestaties (zoals bv. de eindejaarspremie). Daarnaast zullen in principe ook geen maaltijdcheques meer toegekend kunnen worden, aangezien maaltijdcheques verworven worden per effectief gewerkte dag. [394] Hetzelfde geldt voor de tussenkomst voor woon-werkverkeer of de terugbetaling van professionele kosten, aangezien dit de vergoeding betreft van uitgaven verbonden aan het woon-werkverkeer of de uitvoering van de functie. In een interessant arrest overwoog het Hof van Cassatie evenwel dat uit het forfaitaire karakter van de kostenvergoeding voor huisarbeiders het vermoeden volgt dat de huisarbeider effectief kosten maakt tijdens een periode van vrijstelling van prestaties en de vergoeding derhalve doorloopt tijdens deze periode. [395]

Wanneer de werknemer tijdens de opzegtermijn vrijgesteld is van arbeidsprestaties, mag hij bij een andere werkgever aan de slag gaan. Het loon dat op die manier dubbel gebruik zou uitmaken, moet hij geenszins terugbetalen. [396] Het gelijktijdig nakomen van verbintenissen uit twee arbeidsovereenkomsten zal door de vrijstelling van prestaties ook niet onmogelijk zijn. [397] Wel loopt de arbeidsovereenkomst verder tijdens de vrijstelling van prestaties, zodat de werknemer geen concurrerende activiteiten mag uitvoeren. Dit zou immers een ontslag om dringende reden kunnen rechtvaardigen. [398]

Tenzij anders overeengekomen, zal een conventionele vrijstelling van prestaties geen schorsing (en dus verlenging) van de opzegtermijn met zich meebrengen. De opzegtermijn zal in principe nog wel geschorst worden bij samenloop van de conventionele vrijstelling van prestaties met de limitatief in de wet opgesomde schorsingsgronden (zie ook 4.9. Schorsing van de opzegtermijn). [399]

Wanneer de werkgever in onderling akkoord met de werknemer deze laatste vrijstelt van het verrichten van arbeidsprestaties tijdens de opzegtermijn, is de werkgever verplicht om de werknemer schriftelijk op de hoogte te brengen van het feit dat deze zich binnen de maand nadat de vrijstelling is toegekend moet inschrijven bij de gewestelijke arbeidsbemiddelingsdienst van het gewest waar hij zijn woonplaats heeft (de VDAB in het Vlaamse gewest). [400] Het Werkloosheidsbesluit spreekt over een periode van twee maanden te rekenen vanaf de dag waarop de werknemer gedurende de opzegtermijn minstens gedeeltelijk vrijgesteld werd van prestaties. [401]

Indien de vrijstelling van prestaties eenzijdig gebeurt door de werkgever, dan kan dit onder bepaalde voorwaarden beschouwd worden als een impliciet ontslag in hoofde van de werkgever (zie 8.2.2. Contractuele wanprestatie).